DİRENÇLER

+
----
-
DİRENÇLER

Dirençler elektrik akımına zorluk gösteren elektronik devre elemanlarıdır. Eğer direnç değeri yüksek olursa içinden geçen akım değeri düşük olur. Bu olay Alman bilim adamı Ohm tarafından bulunmuştur.
En basit dirençler karbon çubuk dan ve tel bacakdan meydana gelir. Diğer çeşitleri bir seramik çubuk üzerinde ince bir karbon tabaka ve cam üzerinde metal oksit ve metal tabaka meydana gelmiştir. Eğer direncin kendi çevresine daha fazla ısı yayması istenirse örneğin elektrik ısıtıcıları gibi, o zaman tel dirençler kullanılır. Arızalı bir direnç ya açık devre gösterir yada gerçek değerinin dışında bir değer gösterir. Asla kısa devre göstermezler.
Bazı dirençler ısındığı zaman değeri değişecek şekilde tasarlanır. Bu dirençlere termistör adı verilir ve sıcaklık ölçen devrelerde kullanılır. Bazı dirençler ise ışığa maruz kaldığı zaman değeri değişecek şekilde tasarlanır ve bu dirençlere ışığa bağımlı dirençler adı verilir.
Dirençlerin çoğu değerlerinin ve toleranslarının anlaşılması için renkler ile kodlanmıştır. Telli dirençlerin değerleri ise üzerinde yazar (bu dirençler ısındıkca değeri değişir.) Yüksek hassasiyetli dirençlerin (pembe banda sahip dirençler) değerleri kolaylıkla değişmez.
Dirençler içinden geçen akımla doğru orantılı bir şekilde etrafına ısı yayar. Dirençler bir wataj oranına sahiptir. Bu oran ne kadar büyük olursa o kadar çok ısıyı yayarlar.
Direnç sayısını sınırlayabilmek için dirençler için standart direnç değerleri bulunmuştur. Bunlar;
1.0 1.2 1.8 2.2 2.7 3.3 3.9 4.7 5.6 6.8 8.2
Bu değerler şu anlama gelir ki; 1W, 12W, 180W, 2200W gibi direnç değerlerine sahip dirençler piyasada bulunabilir. Başka örnekler verecek olursak; 1000W (1KW), 1000000W (1MW), 3300000W (3.3MW) gibi dirençler. Ondalık içeren direnç değerlerinde şekillerde noktalar fazla kullanılmaz bunun yerine örneğin; 3.3MW’luk bir direnç şekilde 3M3 olarak yazılır. 1.8K ise 1K8 şeklinde yazılabilir. Şekillerde tolerans değerleri aşağıdaki harflerle ifade edilir.

 F = %1
 G = %2
 J = %5
 K = %10
 M = %20

 Bazı örnekler verecek olursak;
R22M = 0.22W ve %20 toleranslı
4R7K = 4.7W ve %10 toleranslı
68RJ = 68W ve %5 toleranslı
Ayrıca ayarlı dirençler mevcuttur. Bunlar kontrol paneli üzerindeki topuz aracılığıyla kullanılır. Örnek ses ve aydınlık ayarı. Önceden ayarlanmış dirençlerde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bunlar bir tornavida aracılığıyla iç montaj kutusu içinden ayarlanır. Başta ayarlanır ve bir daha asla dokunulmaz.



DİRENÇ RENK KODLARI

Çoğu dirençler bir tarafında üç renkli bir band ve diğer tarafında ise tek renkli bir banda sahiptir. Bu üç bitişik renk direncin değeri hakkında bilgi verir. Bu üçlü gruptan direnç bacağına enyakın renk 1. Sayıyı oluşturur. Örneğin bu rengin kahverengi olduğunu varsayarsak, kahverenginin sayı karşılığı 1’dir. Bir sonraki bandın rengi ise bize 2. Sayı değerini verir. Örneğin bu renkde kırmızı olsun yani karşılığı olan sayı 2. Daha sonra 3. Band rengi ise sıfır sayısını verir. Örneğin rengimiz portakal rengi olsun bunun sayısay değeri de 3 dür ve buda ilk iki sayı yanına 3 tane 0 koymaktır. Sonuçta dirençe değerini bulacak olursak kahverengi, kırmızı ve portakal rengi yanyana geldiği zaman direnç değerinin 12000 W olduğunu belirleyebiliriz.



Yukarıdaki renk bandlarına sahip olan direncin değeri 2.700.000 W dur. Başka bir örnek verecek olursak yeşil, mavi, siyah renklere sahip bir direncin değeri 56W’dur. Çünkü siyah rengin sayısay karşılığı 0 olduğu için sıfır sayısı sıfırdır.

RENK PRATİK SAYI DEĞERİ
Siyah Siyah 0
Kahverengi Kadın 1
Kırmızı Kırmızıyı 2
Portakal Pek 3
Sarı Sever 4
Yeşil Yeni 5
Mavi Mahalleyi 6
Mor Motorla 7
Gri Gezen 8
Beyaz Bilir 9

Eğer 3. Band gümüş renginde ise ilk iki sayı değeri 100’e bölünür. Eğer altın renginde ise ilk iki sayı değeri 10’a bölünür. Örneğin Kırmızı,mor,altın rengine sahip direnç 2.7W’dur.
Dirençlerin diğer bacağına yakın yerde bulunan band ise tolerans değerini göstermektedir. Örneğin bu renk kahverengi ise direncin ±%1’lik bir toleransa sahip olduğunu anlayabiliriz. Mesela elimizde 100W’luk bir direnç var. Bu durumda direnç değeri 99W veya 101W değerinde olabilir.



RENK TOLERANS
Kahverengi % 1
Kırmızı % 2
Altın % 5
Gümüş % 10
Renksiz % 20
Direnç Tolerans Kodları
Eğer direnç üzerinde 5. bir pembe renk varsa bu direncin çok yüksek bir hassasiyete sahip olduğunu gösterir.
Sayfa başına dön Aşağa gitmek
Kullanıcı profilini gör Özel mesaj gönder